Η κρίση, τα παιδιά, η Αθήνα, ο δήμαρχος, οι παιδικές χαρές και η Νταίζη

Το καλοκαίρι του 1932 η μεγάλη οικονομική κρίση που ξέσπασε μετά το κραχ της Γουόλ Στριτ είχε χτυπήσει για τα καλά και την ελληνική κοινωνία. Αποτυπώματα αυτής της κατάστασης βρίσκουμε στον τύπο της εποχής. Το παρακάτω άρθρο, επιφυλλίδα θα το έλεγε κανείς, δημοσιεύτηκε στις 2 Ιουλίου 1932 στην εφημερίδα Ακρόπολις και υπογράφεται από την «Νταίζη». Προφανώς, όπως και σε κάθε εποχή του ελληνικού τύπου ορισμένες σκοπιμότητες κρύβονται πίσω από το δημοσίευμα. Δεν γνωρίζω τίνος ήταν αυτό το ψευδώνυμο και διατηρώ μια επιφύλαξη για το αν αυτό ανήκε σε γυναίκα ή άνδρα συντάκτη, με μάλλον επικρατέστερη εκδοχή τη δεύτερη. Όμως επειδή ολοένα και περισσότερα πράγματα σήμερα αρχίζουν να μοιάζουν με το παρελθόν που περιγράφεται σε αυτό το άρθρο, η Χελώνα αποφάσισε να το αναδημοσιεύσει. Παραλείπεται ο πολυτονισμός και εξομαλύνονται σιωπηρά κάποιες ορθογραφικές ιδιαιτερότητες της εποχής, για να μπερδέψετε ευκολότερα τις εποχές.

ΠΑΙΔΙΚΟΙ ΚΗΠΟΙ

Το παιδί για ν’ αναπτυχθεί έχει ανάγκη από ήλιο, από θάλασσα, από βουνό. Μέσα στα πτωχικά σπιτάκια, τα ανήλια και μελαγχολικά, που δεν τα φωτίζουν ποτέ οι αχτίνες του ήλιου, το παιδί, το έμψυχο αυτό λουλούδι της φύσεως, μαραίνεται και φθίνει. Την ημέρα σκυμμένο απάνω σε βιβλία και τετράδια, και το βραδάκι κλεισμένο στους τέσσερες τοίχους μιας σκοτεινής καμαρούλας που συγκεντρώνει πολλές φορές όλη την οικογένεια, και που μυρίζει μούχλα, χάνει τα χρώματά του, αδυνατεί, πεθαίνει από μαρασμό. Η τροφή του είναι λιτή και τόσο λίγη! Με την κρίση και την ανεργία γίνεται όλο και χειρότερη. Τι μπορούν να δώσουν οι φτωχοί γονείς στα παιδιά τους άμα δεν υπάρχουν δουλειές, άμα ο πατέρας κάθεται και κλαίει τη μοίρα του στο σπίτι ή περνάει ολόκληρες ώρες στην ταβέρνα ρουφώντας σπίρτο αντί κρασί, που τον μεθάει, και τον κάνει να γυρίζει στο σπίτι του θηρίο ανήμερο; Η γυναίκα του ξενοδούλευε ως τώρα, και με το ημερομίσθιό της πολλές φορές συντηρούσε όλη την οικογένεια. Τώρα οι δουλειές σπανίζουν. Όλοι κάνουν οικονομίες.

Η λέξη «κρίση» είναι της μόδας, και δυστυχώς τη μεταχειρίζονται και κείνοι που έπρεπε να την ξεγράψουν από το λεξιλόγιό τους, γιατί δεν έχει τον τόπο της.

Το ερμάρι στα φτωχόσπιτα είν’ άδειο, και ο έρως πάει περίπατο. Τον διαδέχθηκε η γκρίνια, κόρη της ανεργίας και της αναπαραδιάς. Το φτωχό παιδάκι ακούει διαρκώς φιλονικίες, άσχημα λόγια, κακοτρώει, λαγοκοιμάται, ή πετιέται τρομαγμένο από το αχυροστρωματάκι του, γιατί ξυπνάει απ΄τις βρισιές που ανταλλάσουν οι γονείς του, καμιά φορά και από το ξύλο που πέφτει.

Περισσότερο απ’ όλα τα χρόνια το παιδί του λαού έχει ανάγκη από ύπαιθρο, από νερό, από ήλιο.

Ονειρεύεται τριανταφυλλένια ακρογιάλια και την αμμουδιά που χαϊδεύει το κυματάκι και που θα χτίζει τα σπιτάκια του παίζοντας με άμμο. Ονειροπολείς τις πολύχρωμες πεταλούδες που θα κυνηγάει με τους συντρόφους των παιχνιδιών του, το κρυφτούλι. Όλα όμως τα παιδάκια του λαού δεν μπορούν να πάνε στις ωραίες παιδικές εξοχές της Βούλας.

Ο δήμαρχος Αθηναίων κ. Μερκούρης έλυσε το πρόβλημα. Οι παιδικοί κήποι είναι ένα κοινωνικό θαύμα και εκτείνεται σε πολλές συνοικίες, χάρις στην επιμονή του και στην ευεργετική και απεριόριστη δράση του.

Χθες βράδυ πήγα στον παιδικό κήπο συνοικίας Αγίου Παντελεήμονος. Ομολογώ πως συγκινήθηκα υπερβολικά, παρακολουθώντας με το βλέμμα μου τα παιδάκια, που παίζανε κρυφτούλι μετά το λουτρό τους. Πηδούσαν σαν τα ζαρκάδια, και τα κορμιά τους έμοιαζαν με μπρούντζινα αγαλματάκια.

Μια μάνα του λαού ευλογούσε τον δήμαρχο μιλώντας με μια συντρόφισσά της. Την πλησίασα για να τη ρωτήσω μερικές λεπτομέρειες.

Ο παιδικός κήπος, μούπε, είναι ένα θαύμα για τα παιδιά μας, Κυρία. Θάταν καταδικασμένα αλλιώς νάναι κλεισμένα σ’ ένα ανήλιο και φτωχικό δωμάτιο, που μυρίζει υγρασία και μούχλα, και θα μαραίνονταν σαν τα λουλούδια που ξηραίνονται χωρίς ήλιο και νερό.

Είχε δίκιο: κοντά στην ανθοστολισμένη χαβούζα, τα παιδάκια του λαού χόρευαν τώρα ένα πρωτότυπο χορό δικό τους, ενώ η μουσική – είχε και μουσική χθες και θάχει εκ περιτροπής στους παιδικούς κήπους – έπαιζε την Ριρίκα και άλλα λαϊκά τραγούδια.

Αφού όλα τα παιδάκια δεν μπορούν να πάνε στην εξοχή, ν’ αναπνέουν θαλάσσιο ή βουνίσιον αέρα, απολαμβάνουν τουλάχιστο το ευεργετικό τους θαλάσσιο λουτρό και μέσα στην μεθυστική ευωδιά των λουλουδιών ζουν ευχάριστες στιγμές, ξεχνούν την κακομοιριά που είναι στο σπίτι τους, τους καβγάδες, τα φαρμακερά λόγια, το ξύλο. Βρίσκονται όλη τη μέρα σ’ έναν άλλο κόσμο ιδανικό και όμορφο και το βράδυ κουρασμένα κοιμούνται έναν ύπνο χωρίς όνειρα, όπως τα μωρά στην κούνια τους. Αυτό το ωραίο όνειρο το χρωστούν τα παιδάκια των Αθηνών στον δήμαρχό τους, τον κ. Μερκούρη.